* حسین فاطمی؛ مردی که فراتر از همه می‌اندیشید
سید حسین فاطمی، تنها سیاست‌مدار ملی و عضو کابینه‌ی محمد مصدق بود که به سبب کودتا جان باخت. وی که زاده‌ی نایین به سال ۱۲۹۶ است، پس از کودتای ۲۸ مرداد اعدام شد و سبب آن را کینه‌توزی شخص شاه دانسته‌اند. فاطمی از ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ وزیر امور خارجه دولت ملی مصدق بود و در این مدت یکی از تندترین سیاست‌مداران در موضع‌گیری‌ها و واکنش‌ها بود. او در زمان رسیدن به سمت وزیر خارجه‌ی ایران تنها 34 سال داشت و به هنگام مرگ نیز بیش‌از 36 سال زندگی نکرده بود.
دکتر حسین فاطمی در خانواده‌ای روحانی در سال ۱۲۹۶ و در شهر نایین متولد شد. پدرش سید علی محمد معروف به سیف‌العلما از روحانیون درجه‌ی اول نایین محسوب می‌شد اما حسین پس از گذراندن دوره‌ی ابتدایی به اصفهان رفت و افزون بر ادامه‌ی تحصیل در روزنامه‌ی چاپ اصفهان هم مشغول کار شد. بعدها این سابقه سبب همکاری با روزنامه‌ی ستاره به مدیرمسوولی احمد ملکی در تهران شد. فاطمی هم‌چنین تحصیلات خود را در اروپا ادامه داد و با اخذ درجه‌ی دکترا به ایران بازگشت. پس از شهریور ۲۰ و آزادتر شدن محیط سیاسی ایران روزنامه‌ی باختر امروز را منتشر کرد و در جریان نهضت ملی شدن نفت از هم‌کاران نزدیک دکتر مصدق بود. فاطمی حتا چند گام از پیشوای سیاسی خود، مصدق جلوتر بود و خواستار پایان یافتن دوران سلطنت در ایران و برپایی یک نظام جمهوری مبتنی بر دموکراسی در کشور شد. مخالفت پی‌گیر او با دربار محمدرضا شاه پهلوی پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ به اوج رسید چنان‌چه گفته می‌شود به دستور وی عکس شاه را پس از این کودتای نافرجام از اداره‌های دولتی پایین کشیدند و شخص فاطمی به سفیر ایران در عراق دستور داد، از شاه که کشور را به مقصد این کشور ترک کرده بود، استقبال نکند. با این وجود سه روز بعد کودتای به پیروزی رسید و دولت مصدق سرنگون شد، فاطمی پس از کودتا، به مدت ۶ ماه زندگی مخفی در پیش گرفت اما سرانجام دستگیر و اعدام شد. او تنها وزیر دولت مصدق بود که در راه جنبش ملی شدن نفت جان باخت و بسیاری اعدام او را به دستور مستقیم شاه درباره‌ی سرنوشت فاطمی نسبت می‌دهند.
به گفته‌ی ابراهیم یزدی، پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت ایران را نخستین بار حسین فاطمی در در روزنامه‌ی باختر امروز مطرح ساخت، روزنامه‌ای پرتیراژ که او با پشتیبانی مالی یکی از برادران خود در میانه‌ی دهه‌ی بیست به‌راه انداخت. فاطمی هم‌چنین در بزنگاه‌های حساس تاریخ ایران مانند جریان دادگاه لاهه، قیام سی تیر، شورای امنیت سازمان ملل و دیگر مقاطع این دوران هم‌راه دکتر مصدق بود و بی‌جهت نیست که پس از مرگش،محمد مصدق چنین گفت:«اگر ملی شدن نفت خدمت بزرگی است، از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود باید سپاس‌گزاری کرد و آن کس شهید راه وطن دکتر حسین فاطمی است. در تمام مدت همکاری با این جانب حتی یک ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد.».
حسین فاطمی که جوان‌ترین وزیر خارجه‌ی تاریخ ایران به شمار می‌رود، یک بار هم در جریان مراسم سال‌روز مرگ "محمد مسعود"، دوست قدیمی‌اش از سوی محمد عبد خدایی، عضو گروه فداییان اسلام با شلیک اسلحه‌ی کمری ترور شد اما این گلوله تنها توانست او را برای مدتی در بیمارستان بستری کند. پس از این ترور نافرجام فاطمی در سخنانی که تیتر نخست روزنامه‌ی باختر امروز شد، گفت:
«برای جامعه و ملتی که می‌خواهد زنجیرهای گران بندگی و غلامی را پاره کند، این طور رنج‌ها و جان سپردن‌ها و قربانی دادن‌ها باید امری عادی و بسیار ساده تلقی شود. تنها آتش مقدسی که باید در کانون سینه‌ی هر جوان ایرانی برای همیشه زبانه بکشد، این آرزو و آرمان بزرگ و پاک است که جان خود را در راه رهایی جامعه و نجات ملت خود از چنگال استعمار و فقر و بدبختی و ظلم و جور بگذارد».
سرانجام این مرد، دستگیری از سوی نیروهای امنیتی شاه، در خانه‌ی یکی از دوستانش پس از کودتای 28 مرداد بود. روایت شده که در دوران بازداشت، فاطمی را بسیار شکنجه دادند و او با بدنی مجروح و بیمار برای انشای حکم به دادگاه نظامی برده شد. در نهایت هم فاطمی چنان‌چه گفته بود، «جان خود را در راه رهایی جامعه و نجات ملت» ارزانی داشت.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر